270 regels
16 KiB
HTML
270 regels
16 KiB
HTML
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8" ?>
|
||
|
||
<html newsdate="2018-05-04" type="newsletter">
|
||
<head>
|
||
<title>Buletini i FSFE-së - maj 2014</title>
|
||
</head>
|
||
|
||
<body class="newsletter article" microformats="h-entry" id="nl-201405">
|
||
<h1 class="p-name">Buletini i FSFE-së – maj 2014</h1>
|
||
|
||
|
||
<h2>Heartbleed dhe shtysat ekonomike</h2>
|
||
|
||
<p newsteaser="yes">Ka gjasa të keni dëgjuar për të metën që u gjet në OpenSSL-në e Software-it
|
||
të Lirë, të cilës i vunë nofkën "heartbleed". <a href="https://fsfe.org/news/2014/news-20140424-01.en.html">FSFE-ja
|
||
e ka mirëpritur tashmë nismën e palëve të interesuara të industrisë
|
||
përkatëse për financim fondesh për projekte kritike Software-i të Lirë</a>,
|
||
dhe për temën është diskutuar në disa artikuj blogjesh: <a href="https://blogs.fsfe.org/samtuke/?p=718">Sam Tuke shkroi përshtypjet e tij</a>, Hugo Roy <a
|
||
href="http://hroy.eu/notes/openssl-tragedy/">ndau me ne një karikaturë nga XKCD
|
||
që shpjegon se si funksionon heartbleed-i</a>, dhe Martin Gollowitzer-i shkroi rreth <a
|
||
href="https://blogs.fsfe.org/gollo/2014/04/13/what-the-heartbleed-bug-revealed-to-me/">se
|
||
çfarë i tregoi atij rasti i të metës Heartbleed</a> në lidhje me autoritete
|
||
dëshmish StartSSL.</p>
|
||
|
||
<p>Por redaktori juaj është i bindur se problemi kryesor nuk është OpenSSL-ja.
|
||
As Software-i i Lirë. Problemi është me kompanitë, që nuk marrin përsipër
|
||
përgjegjësi dhe që lënë të humbin shtysa ekonomike të cilat do të bënin
|
||
të mundur sigurinë. Eksperti i sigurisë <a
|
||
href="https://www.schneier.com/blog/archives/2006/06/economics_and_i_1.html">Bruce
|
||
Schneier pat shkruar më 2006-n</a>:</p>
|
||
|
||
<blockquote><p>"Përgjithësisht sigurinë e kompjuterit e mendojmë si problem
|
||
teknologjik, por shpesh sistemet dështojnë për shkak shtysash ekonomike në
|
||
drejtim të gabuar: Njerëzit që do të duhej të mbronin një sistem, nuk janë ata
|
||
që i kanë në kurriz kostot e dështimit."</p></blockquote>
|
||
|
||
<p>Me pak fjalë, nëse të dhënat tuaja private dalin sheshit, sepse sigurimi
|
||
juaj shëndetësor, kur i depozitoi, nuk e çau kokën t’i bënte të sigurta, ju
|
||
dëmtoheni në një shkallë shumë më të lartë se sa kompania e sigurimit
|
||
shëndetësor! Ju nuk jeni në gjendje të ushtroni trysni mbi sigurimet
|
||
shëndetësore, që këto të ndryshojnë shkallën e sigurisë së të dhënave, dhe
|
||
këto vetë nuk kanë shtysa ekonomike për ta bërë këtë. Schneier-i shpjegon më tej
|
||
në artikull se përgjegjësia ligjore për sulmet ndaj të dhënave shpërndahet
|
||
dhe se, "kur vjen puna për sigurinë, opinionet ekonomike janë më të rëndësishme
|
||
se sa ato teknologjike".</p>
|
||
|
||
<p>Në një vijë me këtë argument, pyetja e rëndësishme që kemi përpara është,
|
||
si mund të ofrojmë shtysat e duhura ekonomike për të bërë të mundur që:
|
||
software-i me rëndësi për sigurinë të marrë fonde sa duhet; palë të treta
|
||
të kryejnë auditim të kodit; më tepër njerëz të aftësohen lidhur me sigurinë
|
||
e kompjuterëve; programuesit të kenë kohë për mirëmbajtje dhe të mos ngucen
|
||
vazhdimisht drejt zhvillimit të veçorive të reja; të kemi një <a
|
||
href="https://en.wikipedia.org/wiki/Comparison_of_TLS_implementations">larmi
|
||
software-i</a> për qëllime të ndryshme të veçanta dhe kështu të parandalohet <a
|
||
href="https://www.schneier.com/blog/archives/2014/04/dan_geer_on_hea.html">monokultura
|
||
në software</a>; kompanitë të përdorin në veprimtarinë e tyre software të sigurt,
|
||
në vend se t’u japin njerëzve një ndjesi të ëmbël duke luajtur një teatër sigurie
|
||
ose duke ia deleguar të tjerëve përgjegjësinë (qeverisë, për shembull), që gishti
|
||
të mund të vendoset mbi to, nëse ka një problem, dhe që të plotësohen nevojat e
|
||
sigurisë edhe për përdoruesin privat dhe jo vetëm ato të korporatave të mëdha.</p>
|
||
|
||
<p>Në FSFE kemi menduar që në fillim se si të jepen shtysa të përshtatshme
|
||
ekonomike për zhvillimin e Software-it të Lirë, dhe tani na duhet të mendojmë
|
||
më fort rreth shtysash ekonomike për të rritur sigurinë. Është fushë e vështirë,
|
||
ndaj presim komentet tuaja rreth kësaj teme dhe ju ftojmë <a
|
||
href="/contact/community.html">ta diskutoni në listat tona publike të postimeve</a>.</p>
|
||
|
||
<h2>Censurimi i Internetit dhe Standardet e Hapura</h2>
|
||
|
||
<p>Me zgjedhjet vendore të planifikuara në vend për ditën e ardhshme, me
|
||
qeverinë që bllokon YouTube-in dhe Twitter-in, dhe me një dyfishim brenda javës
|
||
të numrit të përdoruesve të software-it anonimizues Tor, a mund të bëhej
|
||
kohë më e mirë për vizitën e presidentit të FSFE-së në këtë vend? Në konferencën
|
||
vjetore të Shoqatës së Përdoruesve Turq të GNU/Linux-it në Stamboll, Karsten
|
||
Gerloff foli për marrëdhëniet mes teknologjisë dhe pushtetit, për të dalë në
|
||
faqen e parë të një gazete kombëtare për shkak se përmendi se kush ua shiti
|
||
software-in për bllokimin e internetit. Karsteni shkroi në blogun e vet <a
|
||
href="https://blogs.fsfe.org/gerloff/2014/04/29/interesting-times-speaking-about-free-software-in-istanbul/">
|
||
një përmbledhje të fjalës dhe udhëtimit të tij</a>.</p>
|
||
|
||
<p>Biseda nuk do të kish qenë e mundur pa vullnetaren tonë turke, Nermin Canik,
|
||
që na nxiti të merrnim pjesë në konferencë. Nermini ka punuar me vendosmëri dhe
|
||
besueshmëri si vullnetare për një dorë vitesh. Tok me vullnetarë të tjerë ajo
|
||
organizoi veprimtaritë për <a
|
||
href="http://documentfreedom.org/events/events.html">Ditën e Lirisë së Dokumenteve</a>
|
||
(DFD) në Turqi. Këtë vit, edhe pse, si u përmend më sipër, qenë kohë të vështira në
|
||
Turqi për njerëzit që shqetësohen për lirinë, ata realizuan 7 veprimtari në Stamboll,
|
||
Ankara, Çajırova, Denizli, dhe Adana.</p>
|
||
|
||
<p>Hidhini një sy <a
|
||
href="http://documentfreedom.org/news/2014/news-20140424-01.html">Raportit
|
||
rreth Ditës së Lirisë së Dokumenteve për 2014-n</a> që të shihni se
|
||
ç’u kryen në Turqi dhe anembanë botës gjatë kësaj dite. Raporti përfshin
|
||
plot foto, që shtrihen nga fëmijët që kremtojnë DLD-në në shkolla, te
|
||
fletëpalosjet e reja, bluzat dhe tortat që ta bëjnë gojën lëng. Falë <a
|
||
href="http://fsfe.org/contribute/translators/translators.html">përkthyesit</a>
|
||
tonë turk, Tahir Emre, dhe ish-praktikantit tonë Matti Lammi, raporti dhe krejt
|
||
sajti i DLD-së gjenden tani në turqisht dhe finlandisht.</p>
|
||
|
||
<h2>Diçka krejt tjetër</h2>
|
||
|
||
<ul>
|
||
|
||
<li>Shoqata gjermane <a href="https://www.teckids.org/">Teckids e.V.</a>
|
||
ofron praktika për të rinj nga 10 në 16 vjeç, për ndërtim robotësh me
|
||
ndjesorë të ndryshëm (drite, tingulli, ose ultratingulli) dhe për programim
|
||
të tyre për të kryer gjëra të lezetshme, përmes Software-it të Lirë. Redaktori
|
||
i buletinit u ngazëllua tek shihte në këto praktika <a
|
||
href="https://blogs.fsfe.org/mk/teenagers-teach-how-to-program-robots-with-free-software/">adoleshentë
|
||
që mësojnë të tjerë adoleshentë se si të merren me Software-in e Lirë</a>.
|
||
Më tepër lajme të lidhura me arsimin gjeni te <a
|
||
href="https://blogs.fsfe.org/guido/2014/04/free-software-in-education-news-march/">lajmet
|
||
mbi arsimin dhe Software-in e Lirë</a>, nga Guido Arnold.</li>
|
||
|
||
<li>Lajme nga administrata publike: <a
|
||
href="https://joinup.ec.europa.eu/community/osor/news/galicia-recommends-use-open-document-format">Qeveria
|
||
e Galicisë këshillon përdorimin e Formatit të Hapur për Dokumentet (ODF)</a> dhe në një <a
|
||
href="https://joinup.ec.europa.eu/community/news/swiss-school-invests-open-source-savings-education">shkollë
|
||
në Villmergen (Zvicër) janë të kënaqur me Software-in e Lirë</a>, ngaqë tani mund
|
||
të investojnë më tepër para në arsim.</li>
|
||
|
||
<li>143 nga politikanët e sapozgjedhur në zgjedhjet bashkiake në Francë janë nga
|
||
ata që kanë premtuar përkrahje për Software-in e Lirë. Të tërë këta <a
|
||
href="https://joinup.ec.europa.eu/community/news/143-french-politicians-pledge-support-free-software">kanë nënshkruar Paktin për Software të Lirë të shoqatës frënge të Software-it
|
||
të Lirë, April</a>. FSFE-ja i përgëzon për punën e mirë. Ju lutemi, mos harroni
|
||
që tema e "Aktivizohuni"-t për këtë muaj, gjithmonë në fund të buletinit, është
|
||
edhe për Paktin për Software-in e Lirë dhe se si mund të na ndihmoni.</li>
|
||
|
||
<li>Prej <a href="http://planet.fsfe.org">grumbullimeve planet</a>: </li>
|
||
|
||
<ul>
|
||
|
||
<li>Ghostery është një zgjerim shfletuesi i menduar të ndihmojë përdoruesit
|
||
kundër gjurmimit dhe survejimit në web. <a
|
||
href="http://hroy.eu/notes/avoid_ghostery-proprietary/">Por, siç raporton
|
||
Hugo Roy</a>, problemi është se Ghostery nuk qarkullon si Software i Lirë.</li>
|
||
|
||
<li>Guido Günther-i raporton nga <a
|
||
href="http://honk.sigxcpu.org/con/Bits_from_the_7th_Debian_groupware_meeting.html">takimi
|
||
i 7-të Debian për groupware</a>, në Linuxhotel, duke treguar edhe pse
|
||
pjesëmarrësit, të cilët janë të gjithë anëtarë shok FSFE-së, hiq njërin, morën
|
||
vendimin e heqjes së iceowl-it (kalendar) ose se çfarë bënë me icedove-in (email).</li>
|
||
|
||
<li>Anëtari ynë shok Numër 1, shkroi rreth <a
|
||
href="https://blogs.fsfe.org/mario/?p=205">KDE e.V., familjeve në takime Software-i
|
||
të lirë, veçanërisht në takimet në Randa (Zvicër)</a>, dhe <a
|
||
href="https://blogs.fsfe.org/mario/?p=224">bën disa propozime për versione të ardhshëm
|
||
të KDE-së</a>.</li>
|
||
|
||
<li>Karl Beecher-i shpjegon <a
|
||
href="http://computerfloss.com/2014/04/chapter-0-programmers-start-counting-zero-2/">pse
|
||
Programuesit Numërimin e Fillojnë me Zeron</a>.</li>
|
||
|
||
<li>Carsten Agger-i mbajti një <a
|
||
href="https://blogs.fsfe.org/agger/2014/04/10/speaking-about-open-data-and-hacktivism/">bisedë
|
||
rreth Të dhënave të Hapura dhe Haktivizmit, në hackerspace-in në Aarhus</a>. Ai mori gjithashtu
|
||
pjesë në Festivalin e parë Ndërkombëtar të Teknoshamanizmit. <a
|
||
href="https://blogs.fsfe.org/agger/2014/04/18/participating-in-the-1st-international-festival-for-technoshamanism/">Ai shpjegon
|
||
se ç’është Teknoshamanizmi</a>, ç’e lidh me Software-in e Lirë, dhe
|
||
<a
|
||
href="https://blogs.fsfe.org/agger/2014/04/25/opening-the-1st-international-festival-of-technoshamanism/">raporton lidhur me ditën e parë të festivalit</a>.</li>
|
||
|
||
<li>Hugo Roy i hedh një sy një GNU GPL-së tek një sistemues Javascript tekstesh: <a
|
||
href="http://hroy.eu/posts/gpl-js-bs/">"GNU GPL, JS and BS"</a> dhe shkroi rreth
|
||
<a href="http://hroy.eu/posts/innovation-policy/">Innovation policy and
|
||
Internet liability in courts–beyond advertising</a> për të dalë në përfundimin se
|
||
"që të kujdesemi për privatësinë dhe lirinë, na duhet të rimarrim kontrollin e
|
||
politikave të novacionit dhe teknologjisë ; më tepër se kurrë më parë."</li>
|
||
|
||
<li>Konstantinos Boukouvalas-i shkroi rreth <a
|
||
href="https://blogs.fsfe.org/boukouvalas/?p=546">konferencës OSCAL në
|
||
Shqipëri</a> (3-4 maj), <a
|
||
href="https://joinup.ec.europa.eu/community/news/albania-youth-ministry-supports-open-source-meeting">e mbështetur nga Ministria e Mirëqenies Sociale dhe Rinisë</a>. Një nga folësit në konferencë <a
|
||
href="http://oscal.openlabs.cc/speakers/">qe Erik Albers-i i FSFE-së</a>.</li>
|
||
|
||
<li>Diçka teknike: <a
|
||
href="https://blogs.fsfe.org/guido/2014/04/key-signing-with-caff/">Guido Arnold-i
|
||
shpjegon përparësitë e përdorimit të caff-it për nënshkrim kyçesh</a>, i cili
|
||
është pjesë e paketës keysigning-party në sisteme me bazë Debian.</li>
|
||
|
||
<li>Dhoma e gjumit e re e Kevin Keijzer-it tani është <a
|
||
href="https://blogs.fsfe.org/the_unconventional/2014/03/29/my-new-bedroom-htpc-gigabyte-brix/">e pajisur
|
||
me një kompjuter të ri me Software të Lirë</a> dhe ai dokumentoi hapat <a
|
||
href="https://blogs.fsfe.org/the_unconventional/2014/04/20/acer-c720-chromebook-debian-gnu-linux/">se si të instalohet Debian GNU/Linux-i në Acer C720 Chromebook</a>.</li>
|
||
|
||
<li>Jens Leuchtenbörger-i shpjegon se si të kryhet <a
|
||
href="https://blogs.fsfe.org/jens.lechtenboerger/2014/04/05/certificate-pinning-for-gnulinux-and-android/">Fiksim Dëshmish për GNU/Linux dhe Android</a>.</li>
|
||
|
||
<li>Kur Daniel Pocock-u përmirësoi një pajisje Android <a
|
||
href="http://danielpocock.com/android-betrays-tethering-data">"zbuloi se
|
||
Android-i u tregon operatorëve telefonikë të dhënat e përdorura nën
|
||
<i>tethering</i>"</a>; pasi pati shumë opinione, shkroi një
|
||
<a href="http://danielpocock.com/tethering-and-petrol-charges">artikull
|
||
të dytë, meqë komentuesit e përligjnin mënyrën se si rrjetet celulare
|
||
përpiqen të diskriminojnë përdorimin e tethering-ut</a>. Lexoni gjithashtu <a
|
||
href="https://blogs.fsfe.org/pboddie/?p=769">komentin nga Paul Boddie rreth
|
||
artikullit të dytë</a>.</li>
|
||
|
||
|
||
<li>Më tej Danieli shkroi mbi <a
|
||
href="http://danielpocock.com/sms-logins-an-illusion-of-security">problemet me
|
||
hyrjet përmes SMS-sh</a>, <a
|
||
href="http://danielpocock.com/airbnb-hosts-scanning-copying-passports">se si
|
||
strehuesi i tij, përdorues i AirBNB-së, donte të skanonte dokumentet e tij
|
||
të identitetit dhe pasaportat</a>, dhe mbi <a
|
||
href="http://danielpocock.com/best-rtc-voip-softphone-linux-desktop">softfonin
|
||
më të mirë në dekstop GNU/Linux për ndërlidhje real-time (RTC / VoIP)</a>.</li>
|
||
|
||
</ul>
|
||
|
||
</ul>
|
||
|
||
<h2>Aktivizohuni: Shndërrojeni Paktin e Software-it të Lirë në një sukses!</h2>
|
||
|
||
<p>Siç edhe <a href="/news/2014/news-20140304-01.html">shkruam në mars</a>,
|
||
kandidatët që premtojnë përkrahje për Software-in e Lirë përbëjnë një rast
|
||
të mirë për t’i ballafaquar me premtimet, pas zgjedhjes. Në të ardhmen
|
||
mund të lidhemi me ta kurdo që do të ketë legjislacion nga BE-ja që mund
|
||
të rrezikojë ekzistencën ose rritjen e Software-it të Lirë.</p>
|
||
|
||
<p>Pasi vullnetarët e FSFE-së prodhuan mjaft përkthime të paktit, April-i tani
|
||
i ka botuar krejt të dhënat e nevojshme te <a
|
||
href="http://freesoftwarepact.eu/">sajti i paktit të Software-it të Lirë</a>,
|
||
që kështu të mund të aktivizoheni.</p>
|
||
|
||
<p>Në Itali, praktikanti ynë i ri Michele Marrali u lidh me 51 kandidatë. Kërkoi
|
||
për kandidatët, përdori <a
|
||
href="https://blogs.fsfe.org/eal/2014/04/23/the-free-software-pact-for-the-european-elections-2014/">gjedhen e
|
||
Erikut</a> (<a
|
||
href="https://blogs.fsfe.org/eal/2014/04/23/der-freie-software-pakt-eu">në Gjermanisht e gjeni këtu</a>) për t’u lidhur me ta, dhe më pas shënoi në <a
|
||
href="https://public.pad.fsfe.org/p/freesoftwarepact-eu-candidates">regjistrin tonë kë kontaktoi</a>. Synimi i tij është të lidhet me çdo kandidat italian dhe t’i bëjë të nënshkruajnë paktin. Po ju, sa mund të kontaktoni?</p>
|
||
|
||
<p>Në rast se nuk keni kohë të merrni pjesë në këtë "hobby lobby
|
||
competition", shihni mundësinë e <a href="/donate/donate.html">bërjes së një dhurimi</a>, që të mund t’u ofrojmë vullnetarëve më aktivë <a href="/order/order.html">pak mirënjohje nga shitorja jonë</a>.</p>
|
||
|
||
<p>Faleminderit për krejt <a href="/contribute/contribute.html">vullnetarët</a>, <a href="http://fellowship.fsfe.org/join">anëtarët shok</a> dhe
|
||
<a href="/donate/thankgnus.html">korporatat dhuruese</a> që bëjnë të mundur punën tonë,<br/>
|
||
<a href="/about/kirschner">Matthias Kirschner </a> - <a href="http://www.fsfe.org">FSFE</a></p>
|
||
<!--/e-content-->
|
||
|
||
</body>
|
||
<sidebar promo="about-fsfe"><!--
|
||
<h3>Lajme FSFE</h3>
|
||
<ul>
|
||
<li><a href="/news/">Njoftime për Shtypin</a></li>
|
||
<li><a href="/news/newsletter.html">Arkiv Buletinesh</a></li>
|
||
<li><a href="/events/">Veprimtari Së Afërmi</a></li>
|
||
<li><a href="http://planet.fsfe.org/">Blogje Planeti</a></li>
|
||
<li><a href="/contact/community.html">Diskutime Software-i të Lirë</a></li>
|
||
</ul>
|
||
--></sidebar>
|
||
<author id="kirschner" />
|
||
<date>
|
||
<original content="2014-05-04" />
|
||
</date>
|
||
<followup>donate</followup>
|
||
<tags>
|
||
<tag>newsletter</tag>
|
||
<tag>Heartbleed</tag>
|
||
<tag>DFD</tag>
|
||
<tag>ayc</tag>
|
||
</tags>
|
||
|
||
</html>
|
||
<!--
|
||
Local Variables: ***
|
||
mode: xml ***
|
||
End: ***
|
||
-->
|