300 řádky
12 KiB
HTML
300 řádky
12 KiB
HTML
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8" ?>
|
|
|
|
<html>
|
|
<head>
|
|
<title>
|
|
FSFE - World Summit on the Information Society (WSIS) -
|
|
Vechten tegen intellectuele armoede.
|
|
</title>
|
|
|
|
</head>
|
|
|
|
<body>
|
|
|
|
<h1>Vechten tegen intellectuele armoede</h1>
|
|
<h2>
|
|
(Wie bezit en controleert de geïnformatiseerde samenlevingen?)
|
|
</h2>
|
|
|
|
<div align="right">
|
|
<a href="/about/greve/">Georg C.F. Greve</a> - Hamburg,
|
|
3 & 4 november 2003
|
|
<br/>
|
|
<p>
|
|
Deze tekst is een vertaling van de originele Engelse versie.
|
|
</p>
|
|
</div>
|
|
|
|
<p>
|
|
De WSIS, de World Summit on the Information Society, zou een basis
|
|
moeten leggen voor wat door sommigen de informatiemaatschappij
|
|
wordt genoemd, anderen gebruiken liever de term
|
|
kennismaatschappij.
|
|
</p>
|
|
|
|
<p>
|
|
Discussies over een geïnformatiseerde of kennismaatschappij
|
|
zouden ook in vraag moeten stellen wie eigenaar is van de
|
|
informatie en de kennis, wie controle heeft over de media waarop
|
|
deze gegevens verwerkt, vervoerd en opgeslagen worden, en wie er
|
|
bepaalt welke 'talen' er voor deze media gebruikt zullen worden.
|
|
<!-- Yet all these issues are addressed ineffectively (Open
|
|
Standards), inconsistently (Free Software) or not at all.
|
|
-->
|
|
</p>
|
|
|
|
<p>
|
|
De vragen die de meeste gouvernementele delegaties liever niet
|
|
behandelen gaan over zogenoemde "intellectuele eigendomsrechten",
|
|
een term die een heel brede lading dekt, gaande van patenten,
|
|
auteurs- en handelsrechten tot businessmodellen, geografische
|
|
bepalingen en nog veel andere zaken die bepaalde mensen daaronder
|
|
willen plaatsen.
|
|
</p>
|
|
|
|
<p>
|
|
Al deze uiteenlopende onderdelen, die ook juridisch weinig met
|
|
elkaar te maken hebben, hebben sterk uiteenlopende effecten op de
|
|
economie, de politiek en de samenleving. Al deze zaken samenvoegen
|
|
bemoeilijkt het voeren van een duidelijk omschreven
|
|
wetenschappelijke discussie en introduceert ook de stelling dat
|
|
kennis eigendom is. Wat het juist betekent dat de gedachten
|
|
onderworpen worden aan bezit is volgens sceptische geesten zeer
|
|
onduidelijk.</p>
|
|
|
|
<p>
|
|
Ondanks de grote verschillen hebben deze zaken ook één
|
|
overeenkomst.
|
|
</p>
|
|
|
|
<p>
|
|
Al deze zaken zijn geïntroduceerd voor het creëren en onderhouden
|
|
van beperkende monopolies op de intellectuele creativiteit. Hierna
|
|
zal ik in dit document de "intellectuele eigendomsrechten" dan
|
|
ook benoemen naar wat ze in werkelijkheid zijn en doen, namelijk:
|
|
"beperkende intellectuele monopolies" (BIM's).</p>
|
|
|
|
|
|
<h3>Wie controleert wat ons allen verbindt?</h3>
|
|
|
|
<p>
|
|
Al vanaf de eerste rotstekeningen en muziekinstrumenten werden
|
|
onze cultuur, vriendschap en samenleving gebouwd op creativiteit
|
|
en het delen van kennis en ideeën. Het zijn tenslotte de
|
|
creativiteit, het delen van kennis en om het even wat ons nog kan
|
|
inspireren die ons mensen maken wat we zijn.
|
|
</p>
|
|
|
|
<p>
|
|
In 397 n.C. schreef Sint Augustinus hierover het volgende: "Omnis
|
|
enim res, quae dando non deficit, dum habetur et non datur, nondum
|
|
habetur, quomodo habenda est." ("Als iets niet vermindert door het
|
|
te delen met anderen, dan is het verkeerd om het als exclusief
|
|
bezit te behandelen, en het niet te delen.")
|
|
</p>
|
|
|
|
<p>
|
|
Toen Gutenberg in 1476 de drukkunst uitvond, ruim een millennium
|
|
na het verschijnen van Sint Augustinus' geschriften, werd de
|
|
inspanning die nodig was om kennis te delen vele malen kleiner,
|
|
maar de nieuwe kanalen langs waar kennis ons nu bereikte, vroegen
|
|
grote financiële investeringen van de personen die de kennis nu
|
|
tot bij ons brachten. Om hen te beschermen, hebben we het
|
|
beperkend intellectueel monopolie van het auteursrecht
|
|
uitgevonden.
|
|
</p>
|
|
|
|
<p>
|
|
Vandaag, vijfhonderd jaar later, hebben de digitalisering, met een
|
|
opgemerkte rol voor het internet, het verspreiden van kennis
|
|
mogelijk gemaakt tegen de snelheid van het licht, bijna zonder
|
|
kosten en met een beperkte investeringen van de uitgever. Elke
|
|
persoon die een computer bezit, heeft een perfecte
|
|
(re-)productiemachine en heeft de nodige middelen om iets te
|
|
publiceren.</p>
|
|
|
|
<p>
|
|
We hebben onze kennis steeds verder uitgebreid door te bouwen op
|
|
wat personen rond ons of voor ons hadden geleerd. Niemand staat er
|
|
alleen voor, en we staan allemaal op de schouders van reuzen. Het
|
|
grote reservoir waaruit we putten voor de culturele ontwikkeling
|
|
van de mensheid, en datgene wat ons bindt als samenleving staat
|
|
bekend als het publieke kennisdomein.
|
|
</p>
|
|
|
|
<p>
|
|
Deze bron raakt nu uitgedroogd door privatisering en een
|
|
uitbreiding van de beperkende intellectuele monopolies, zoals
|
|
patenten, auteursrechten en handelsrechten. Men heeft van
|
|
kennis koopwaar gemaakt, dat men van onze intellectueel creatieven
|
|
probeert aan te kopen tegen de laagste prijs, om later verder te
|
|
verkopen aan personen die op deze deze ideeën willen verder
|
|
bouwen, tegen een zo hoog mogelijke prijs.
|
|
</p>
|
|
|
|
<p>
|
|
Deze systemen die zijn uitgevonden om onze samenleving vooruit te
|
|
helpen, bemoeilijken tegenwoordig vaak juist de vooruitgang van
|
|
onze maatschappij. Volgens de woorden van de Zuid-Afrikaanse
|
|
Louise Szente: "Wee het leven van de hedendaagse student uit het
|
|
"Zwartste Afrika", want wij worden nog steeds opgehouden in het
|
|
slavenkwartier van de wereld. Harde woorden? Mijn vrienden,
|
|
probeer dan maar eens te leven in een samenleving waar wetten,
|
|
zoals de verschillende wetgevingen wereldwijd rond intellectuele
|
|
eigendom, je vooruitgang in het leven sterk bemoeilijken."
|
|
</p>
|
|
|
|
<p>
|
|
Beperkende intellectuele monopolies, waaronder de auteursrechten
|
|
het best bekend zijn, zijn sterke wapens die met grote
|
|
omzichtigheid gebruikt moeten worden. Ze werden ontworpen voor
|
|
een ander tijdperk, met andere behoeften en problemen die
|
|
aangepakt moesten worden. Voor de informatiemaatschappijen van
|
|
vandaag zal naar een nieuw evenwicht gezocht moeten worden.
|
|
</p>
|
|
|
|
<p>
|
|
De simplistische opmerking dat meer monopolies altijd leiden naar
|
|
meer creativiteit, zoals in de volgende quote :"De bescherming van
|
|
intellectuele eigendommen is essentieel voor het stimuleren van
|
|
innovatie en creativiteit in de informatiemaatschappij"(38, 24
|
|
oktober 2003, Non-Paper door Dhr. Samassekou), staan haaks op onze
|
|
ervaringen van de laatste millennia, toen menselijke creativiteit
|
|
bestond zonder de aanwezigheid van deze monopolies.
|
|
</p>
|
|
|
|
<p>
|
|
Daarom heeft de werkgroep Patenten, Auteursrechten en
|
|
Handelsrechten als onderdeel van de World Summit on the
|
|
Information Society (WSIS)hard gewerkt aan een meer neutrale
|
|
stelling zoals: "Zoeken naar een evenwicht tussen beperkende
|
|
monopolies aan de ene kant en het gebruiken en delen van kennis
|
|
aan de de andere kant is essentieel voor de
|
|
informatiemaatschappij."
|
|
</p>
|
|
|
|
<p>
|
|
Maar in de plaats daarvan vinden we het volgende in de
|
|
princiepsverklaring: "Dit evenwicht wordt verzekerd door de
|
|
bescherming en flexibiliteit in de bestaande overeenkomsten over
|
|
intellectuele eigendommen en moeten dan ook bewaard blijven."(38,
|
|
24 oktober 2003, Non-Paper door Dhr. Samassekou). Een verklaring
|
|
die stelt dat de huidige situatie met het toe-eigenen van inheemse
|
|
kennis, een grote digitale kloof en de culturele verarming een
|
|
eerlijke en evenwichtige situatie is.
|
|
</p>
|
|
|
|
<p>
|
|
De centrale vraag voor PCT en andere LIMs: Wie bezit de
|
|
informatiemaatschappijen en het intellectuele reservoir waarvan
|
|
ze allen afhankelijk zijn?
|
|
</p>
|
|
|
|
|
|
<h3>Wie controleert onze culturele technieken?</h3>
|
|
|
|
<p>
|
|
Software en open standaarden zijn een ander thema waar de
|
|
werkgroep PCT zich over gebogen heeft. Toegang tot software
|
|
bepaalt onze kansen voor opleiding, communicatie en werk. Net
|
|
zoals landbouwen de culturele techniek was van de sedentaire
|
|
samenlevingen, wordt software de culturele techniek van de
|
|
informatiemaatschappijen.
|
|
</p>
|
|
|
|
<p>
|
|
We kunnen het ons niet permitteren dat minderheden controle
|
|
krijgen over onze culturele technieken. Daarom heeft de werkgroep
|
|
PCT hard gepusht voor Vrije Software, die aan iedereen de vrijheid
|
|
geeft de software te gebruiken, te bestuderen, aan te passen en te
|
|
kopiëren. Iedereen die kan deelnemen, leren en delen met de
|
|
anderen is een actief lid van de informatiemaatschappij.
|
|
</p>
|
|
|
|
<p>
|
|
De meest problematische opmerkingen die we daarover kregen spraken
|
|
over "technische neutraliteit" en "vrijheid om te kiezen". Twee
|
|
principes waar we volledig kunnen achterstaan, maar die in dit
|
|
geval heel dubieus gebruikt worden. Men wil beweren dat de
|
|
keuze tussen propriëtaire en Vrije Software een technische keuze
|
|
is. En men wil ook beweren dat de keuze voor Vrije Software leidt
|
|
naar een oneerlijke exclusiviteit.
|
|
</p>
|
|
|
|
<p>
|
|
Het is waar, Vrije Software werkt niet goed voor personen die
|
|
controle willen hebben over anderen, met als doel om deze controle
|
|
te misbruiken om hun eigen economische, sociale of politieke macht
|
|
te vergroten. Vrije Software verbiedt de monopolisering van de
|
|
controle op essentiële culturele technieken van de
|
|
informatiemaatschappij.</p>
|
|
|
|
<p>
|
|
Met een sterke verklaring voor Vrije Software zouden we een grote
|
|
stap zetten naar een evenwichtige, niet discriminerende,
|
|
inclusieve en eerlijke informatiemaatschappij die voor iedereen
|
|
toegankelijk is.
|
|
</p>
|
|
|
|
|
|
<h3>Wie controleert onze talen?</h3>
|
|
|
|
<p>
|
|
Als men communiceert met anderen is het heel belangrijk dat men
|
|
dezelfde taal spreekt. De talen in de informatiemaatschappijen
|
|
zijn de standaarden die we gebruiken voor opslag en transport van
|
|
de gegevens. Als men kiest voor propriëtaire standaarden, kiest
|
|
men ervoor om de controle over de taal die we gebruiken over te
|
|
laten aan één producent, personen die niet kunnen samenwerken met
|
|
deze verkoper blijven doofstom achter.
|
|
</p>
|
|
|
|
<p>
|
|
Ook als men wil veranderen van softwareproducent of soms zelfs na
|
|
een upgrade bij eenzelfde verkoper -- vaak uitgevoerd na langdurig
|
|
aandringen van die verkoper -- blijft men vaak doofstom achter als
|
|
men wil communiceren met zijn eigen verleden: het lukt vaak niet
|
|
om nog langer je eigen oude bestanden, die je geschreven hebt met
|
|
andere of oudere versies, te lezen.
|
|
</p>
|
|
|
|
<p>
|
|
Open standaarden zijn de enige oplossing voor deze problemen. Zij
|
|
maken de taal van de informatiemaatschappijen transparant en voor
|
|
iedereen toegankelijk. Voor deze redenen wordt het belang van
|
|
standaarden door alle deelnemers aan WSIS erkend. bv:
|
|
"Standaardisatie is één van de essentiële bouwstenen van de
|
|
informatiemaatschappij."(38, 24 oktober 2003, Non-Paper door Dhr.
|
|
Samassekou)
|
|
</p>
|
|
|
|
<p>
|
|
Spijtig genoeg staat momenteel geen enkele aanbeveling in de WSIS
|
|
documenten die een open standaard kunnen verzekeren, aangezien een
|
|
standaard pas open kan zijn als je volledig vrij bent om hem te
|
|
implementeren en als de specificaties publiek bekend zijn.
|
|
</p>
|
|
|
|
<p>
|
|
Daarom is de werkgroep PCT hard blijven pushen om zo'n soort
|
|
formulering in de teksten te krijgen. Ze wilden er zeker van zijn
|
|
dat de talen van de informatiemaatschappijen voor iedereen
|
|
toegankelijk zullen zijn.
|
|
</p>
|
|
|
|
<div align="right">
|
|
geschreven voor de WSIS samenvatting van de Boell Stichting,
|
|
Duitsland
|
|
</div>
|
|
|
|
</body>
|
|
|
|
<timestamp>$Date$ $Author$</timestamp>
|
|
</html>
|
|
<!--
|
|
Local Variables: ***
|
|
mode: xml ***
|
|
End: ***
|
|
-->
|
|
|