278 lines
14 KiB
HTML
278 lines
14 KiB
HTML
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8" ?>
|
||
|
||
<html>
|
||
<version>8</version>
|
||
|
||
<head>
|
||
<title>Free Software</title>
|
||
</head>
|
||
<body class="toplevel freesoftware">
|
||
<h1>Czym jest Free Software</h1>
|
||
<div id="introduction">
|
||
<p>
|
||
Zasady Free Software są proste ale jest ważne by nie zdezorientować się przez zasadniczą złożoność spowodowaną długą historią. Naucz się o <a href="#freedoms">czterech wolnościach</a> i ich znaczeniu, podstaw <a
|
||
href="#licences">licencji Free Software</a>, <a
|
||
href="#advantages">zaletach </a>jakie Free Software dostarcza,
|
||
i najbardziej powszechnych <a href="#synonyms">synonimach</a>.
|
||
</p>
|
||
|
||
<p>
|
||
Patrząc poza krąg oprogramowania samego w sobie, możesz poczytać więcej o wzajemnym oddziaływaniu Free Software z <a href="#more">innymi dziedzinami</a>
|
||
jak edukacja, zdobywanie i demokracja.
|
||
</p>
|
||
</div>
|
||
|
||
<h2 id="freedoms">Cztery Wolności</h2>
|
||
|
||
<p>
|
||
Free Software odnosi się do wolności, nie do ceny. Gwarantuje użytkownikom cztery istotne wolności. Nieobecność przynajmniej jednej z tych wolności oznacza, że aplikacja jest własnościowa, więc nie jest Wolnym Oprogramowaniem.
|
||
</p>
|
||
|
||
<!-- Pie chart and text adopted from p.4 of the PMPC brochure -->
|
||
<div class="fsgrid">
|
||
<div class="pie">
|
||
<div class="pie-use"><p>Użyj</p></div>
|
||
<div class="pie-study"><p>Ucz się</p></div>
|
||
<div class="pie-share"><p>Dziel się</p></div>
|
||
<div class="pie-improve"><p>Ulepsz</p></div>
|
||
</div>
|
||
</div>
|
||
|
||
<div class="icon-grid icons-sm">
|
||
<ul>
|
||
<li>
|
||
<img src="/graphics/icons/pie-topleft.png" alt="Jedna czwarta wykresu kołowego"/>
|
||
<div>
|
||
<h3>Użyj</h3>
|
||
<p>
|
||
Free Software może być użyte do jakichkolwiek celów i jest wolne od ograniczeń takich jak przeterminowanie licencji lub ograniczenia geograficzne.
|
||
</p>
|
||
</div>
|
||
</li>
|
||
|
||
<li>
|
||
<img src="/graphics/icons/pie-topright.png" alt="Jedna czwarta wykresu kołowego"/>
|
||
<div>
|
||
<h3>Ucz się</h3>
|
||
<p>
|
||
Free Software i jego kod może być studiowany przez każdego, bez umów o nieujawnianiu lub podobnych ograniczeniach.
|
||
</p>
|
||
</div>
|
||
</li>
|
||
|
||
<li>
|
||
<img src="/graphics/icons/pie-bottomleft.png" alt="Jedna czwarta wykresu kołowego"/>
|
||
<div>
|
||
<h3>Dziel się</h3>
|
||
<p>
|
||
Free Software może być udostępnianie i kopiowane bez żadnych kosztów.
|
||
</p>
|
||
</div>
|
||
</li>
|
||
|
||
<li>
|
||
<img src="/graphics/icons/pie-bottomright.png" alt="Jedna czwarta wykresu kołowego"/>
|
||
<div>
|
||
<h3>Ulepsz</h3>
|
||
<p>
|
||
Free Software może być modyfikowane przez każdego i te ulepszenia mogą być udostępniane publicznie.
|
||
</p>
|
||
</div>
|
||
</li>
|
||
</ul>
|
||
</div>
|
||
|
||
<h2 id="licences">Licencje</h2>
|
||
|
||
<p>
|
||
Cztery wolności są dane poprzez licencje oprogramowania. Licencje Oprogramowania definiują warunki pod którymi program może być użyty i użyty ponownie. By było to Wolnym Oprogramowaniem, tekst licencji musi zawierać przynajmniej cztery wolności. <a
|
||
href="https://www.gnu.org/licenses/license-list.html">Fundacja Free Software</a> i <a
|
||
href="https://opensource.org/licenses/category">Inicjatywa Open Source</a>
|
||
utrzymuje listy sprawdzonych i zatwierdzonych licencji. Aplikacja zazwyczaj nie będzie uważana za Free Software, jeśli jej licencja nie pojawia się na tych listach.
|
||
</p>
|
||
|
||
<p>
|
||
Jest mnoga ilośc licencji, skupiających się na różnych rzeczach, i oprogramowanie jako produkt lub jego części mogą także być licencjonowane pod więcej niż jedną licencją.
|
||
Aktualny wybór jest pytaniem strategicznym ale zaleca się wybrać jedną z najszerzej używanych licencji. Po więcej wglądu na pytania prawne i związane z licencjami, możesz<a class="learn-more"
|
||
href="/freesoftware/legal/faq.html">Czytać dalej...</a>
|
||
</p>
|
||
|
||
<h2 id="advantages">Zalety</h2>
|
||
|
||
<!-- adopted from PMPC brochure p.16+17 -->
|
||
|
||
<p>
|
||
Free Software jest o wolności. W praktyce, to dostarcza liczne zalety dla użytkowników, organizacji, biznesów, i rządów.
|
||
</p>
|
||
|
||
<div class="icon-grid">
|
||
<ul>
|
||
<li>
|
||
<img src="/graphics/icons/autonomy.png" alt="Zerwany łańcuch" />
|
||
<div>
|
||
<h3>Autonomia</h3>
|
||
<p>
|
||
Free Software pomaga rozwinąć i utrzymać skrojonę na miarę oprogramowanie które dopasowuję się do twoich potrzeb, nie tylko modelu biznesowego dostawcy. </p>
|
||
</div>
|
||
</li>
|
||
|
||
<li>
|
||
<img src="/graphics/icons/collaboration.png" alt="Trzy osoby" />
|
||
<div>
|
||
<h3>Współpraca</h3>
|
||
<p>
|
||
Free Software może być udostępnione i użyte w sposób nie na wyłączność przez wszystkich – służąc publicznemu dobru.
|
||
</p>
|
||
</div>
|
||
</li>
|
||
|
||
<li>
|
||
<img src="/graphics/icons/share-copy.png" alt="Drzewo plików" />
|
||
<div>
|
||
<h3>Udostępniaj & Kopiuj</h3>
|
||
<p>
|
||
Licencja Free Software pozwala na uruchomienie nieograniczonej ilości instalacji, bez płacenia dodatkowo.
|
||
</p>
|
||
</div>
|
||
</li>
|
||
|
||
<li>
|
||
<img src="/graphics/icons/no-lock-in.png" alt="Otwarty zamek" />
|
||
<div>
|
||
<h3>Bez Ograniczeń</h3>
|
||
<p>
|
||
Licencje Free Software wzmacniają niezależność od dostawców i dostarczają więcej wyboru w dostawcach usług.
|
||
</p>
|
||
</div>
|
||
</li>
|
||
|
||
<li>
|
||
<img src="/graphics/icons/reuse.png" alt="Koło" />
|
||
<div>
|
||
<h3>Ponowne Użycie Kodu</h3>
|
||
<p>
|
||
Free Software dostarcza wolność ponownego użycia kodu do innych projektów.
|
||
</p>
|
||
</div>
|
||
</li>
|
||
|
||
<li>
|
||
<img src="/graphics/icons/innovation.png" alt="Jasna żarówka" />
|
||
<div>
|
||
<h3>Innowacja</h3>
|
||
<p>
|
||
Free Software popiera innowacje w twoim oprogramowaniu.
|
||
</p>
|
||
</div>
|
||
</li>
|
||
|
||
<li>
|
||
<img src="/graphics/icons/competition.png" alt="Trzy strzałki skierowane do góry po prawej stronie" />
|
||
<div>
|
||
<h3>Współzawodnictwo</h3>
|
||
<p>
|
||
Free Software przeciwstawia się monopolizacji i zwiększa współzawodnictwo.
|
||
</p>
|
||
</div>
|
||
</li>
|
||
|
||
<li>
|
||
<img src="/graphics/icons/security.png" alt="Szkło powiększające" />
|
||
<div>
|
||
<h3>Bezpieczeństwo</h3>
|
||
<p>
|
||
Free Software pozwala na niezależne sprawdzanie bezpieczeństwa, które pozwala zamknąć luki bezpieczeństwa szybciej.
|
||
</p>
|
||
</div>
|
||
</li>
|
||
</ul>
|
||
</div>
|
||
|
||
<h2 id="synonyms">Synonimy</h2>
|
||
|
||
<p>
|
||
Poprzez okres czasu, ludzie sięgali po dodatkowe etykiety na Free Software. Często motywacją do tych określeń jest odzwierciedlenie różnych aspektów by uniknąć zamieszania.
|
||
</p>
|
||
|
||
<p>
|
||
Free Software zostało poraz pierwszy zdefiniowane z czterema wolnościami wspomnianymi powyżej przez
|
||
<a href="/freesoftware/gnuproject.html">projekt GNU</a> w 1986 roku. W
|
||
1998, "Open Source" zostało ustanowione jako marketingowa kampania dla Free Software ale z zamysłem tych samych wolności.
|
||
Inne szeroko znane etykiety na Free Software to "Libre Software", zainicjonowane by uniknąć wieloznaczności Angielskiego słowa "free" i "FOSS" lub "FLOSS" by uniknąć skrótu dla "Free
|
||
(Libre) Open Source Software".
|
||
</p>
|
||
|
||
<p>
|
||
Poziom wolności jaki poszczególne oprogramowanie oferuje jest zawsze określony przez licencje, nie etykiete.
|
||
Innymi słowami, nie zmieszaj się innymi określeniami na te same cechy. Jeśli jesteś zainteresowany tłem historycznym i dlaczego preferujemy forme oryginalną, możesz<a
|
||
class="learn-more"
|
||
href="/freesoftware/comparison.html">Czytać więcej...</a>
|
||
</p>
|
||
|
||
<p>
|
||
Są także terminy, które powszechnie są mylone jako synonimy by opisać Free Software. “Domena Publiczna” jest jednym z takich terminów, i jest ważne, by rozróżnić Free Software i domenę publiczną.W prostych zwrotach, domena publiczna składa się z całej kreatywnej pracy (zawierając oprogramowanie) do której nie aplikują się żadne prawa autorskie. Prawa do tych prac mogły wygasnąć, zostać skrajnie uchylone, lub mogą być nieaplikowalne. Podczas gdy to są bardzo ogólne założenia wokół domeny publicznej, decyzyjny czynnik tego co ustanawia domene publiczną będzie zawsze określone przez prawne założenia w kraju w którym ma to być użyte.
|
||
</p>
|
||
|
||
<p>
|
||
Podczas gdy oprogramowanie w domenie publicznej z pewnością może się pokryć z celami Free Software, jako zasada, Free Software nie jest synonimem domeny publicznej. W rzeczy samej, większość Free Software jest uwiązane przez prawa autorskie. Szczególnie w Unii Europejskiej, istniejące systemy praw autorskich i patentów utrudniają aby zidentyfikować celnie pracę poprzez domenę publiczną. By uniknąc wieloznaczności jak zamierzasz dzielić się częścią pracy, przeto jest preferowane by użyć licencji Free Software niż umieszczając pracę w domenie publicznej, jako że licencja Free Software jest w stanie dostarczyć jasną i wyczerpującą informację prawną na temat praw i obowiązków wynikających z użycia tego oprogramowania.
|
||
</p>
|
||
|
||
<figure>
|
||
<peertube url="https://media.fsfe.org/w/xs29yhLxSP1uKLYkSeoKKp" />
|
||
<figcaption>
|
||
Czym jest Free Software (Open Source)? Wolność oprogramowania wytłumaczona w mniej niż trzy minuty!
|
||
<a href="https://media.fsfe.org/w/xs29yhLxSP1uKLYkSeoKKp">Zobacz więcej...</a>
|
||
</figcaption>
|
||
</figure>
|
||
|
||
<h2 id="more">Dalszy wgląd</h2>
|
||
|
||
<p>
|
||
Liczne zalety Free Software są zaletami same w sobie, ale także wnoszą pozytywny wkład do innych technicznych i nietechnicznych obszarów. Od początku fundacji FSFE w 2001, badaliśmy różne obszary i jak Free Software może zrobić różnicę.
|
||
</p>
|
||
|
||
<ul>
|
||
<li>
|
||
<strong><a href="/freesoftware/democracy.html">Demokracja</a></strong>:
|
||
technologia wielce wpływa na dzisiejsze społeczeństwo. Dlatego kontrola nad
|
||
technologią musi być w rękach wszystkich, nie tylko małej grupy.
|
||
</li>
|
||
<li>
|
||
<strong><a href="/freesoftware/standards/">Otwarte Standardy</a></strong>: Otwarte standardy
|
||
pozwalają ludziom dzielić się wszystkimi rodzajami danych swobodnie i z doskonałą wiernością.
|
||
Przeciwstawiają się blokadom i innym sztucznym granicą współdziałania i promują wybór pomiędzy dostawcami i rozwiązaniami technologicznymi.
|
||
</li>
|
||
<li>
|
||
<strong><a href="/freesoftware/education/">Edukacja</a></strong>: Free
|
||
Software jest wysoce pedagogiczne; jego podstawowy duch wolności i współpracy jest poprawnym duchem edukacji w demokratycznym środowisku.
|
||
</li>
|
||
<li>
|
||
<strong><a href="/freesoftware/procurement/">Publiczne nabywanie</a></strong>: Free Software jest idealnym dopasowaniem dla sektora publicznego. Jest publicznym zasobem, który organizacje rządowe mogą używać,
|
||
studiować, polepszać, i dzielić ze sobą. Dla obywateli , to oznacza
|
||
przezroczystość, efektywnośc kosztów, i wolność interakcji z rządami
|
||
w sposób, który im najlepiej pasuje.
|
||
</li>
|
||
<li>
|
||
<strong><a href="/freesoftware/developmentcooperation/">Międzynarodowa kooperacja rozwoju</a></strong> interesuje się zrównoważonym polepszeniem globalnej ekonomii, socjalnych, ekologicznych i poiltycznych warunków.
|
||
Free Software staje się niezastąpioną zasadniczą technologią, która gwarantuje zgodną z prawem międzynarodową współpracę i ponowne użycie - technologia, która pozwala na globalne skalowanie z jednoczesną adaptowalnością lokalną. </li>
|
||
<li>
|
||
<strong><a href="/freesoftware/artificial-intelligence.html">Sztuczna Inteligencja</a></strong> (AI) zrobiła ogromny postęp w ostatnich kilku latach i nie zwolni - raczej przeciwnie. Podczas gdy zastosowania AI
|
||
daję pożytek życiom wielu obywateli, mogą także osłabiać naszą zdolność do kontrolowania technologii i stwarza ryzyko dla podstawowych wolności.
|
||
Badamy jak publikowanie zastosowań AI pod licencją Free Software brukuje drogę dla większej dostępności, transparentności i sprawiedliwości.
|
||
</li>
|
||
<li>
|
||
<strong><a href="/activities/swpat/swpat.html">Kończące się Patenty Oprogramowania</a></strong> jest miarą w której możemy osiągnąć świat, w którym użytkownicy oprogramowania są w stanie uczestniczyć w rozwoju i dystrybucji oprogramowania. Patenty oprogramowania dodają legalne i finansowe ryzyka
|
||
do rozwoju oprogramowania i dystrybucji dając posiadaczom patentów moc prawną by zabronić twórcom oprogramowania używania opatentowanych pomysłów.
|
||
Rezultatem tego jest to, że patenty oprogramowania są definitywnie szkodliwe dla innowacji, ekonomii i społeczeństwa.
|
||
</li>
|
||
<li>
|
||
<strong><a href="/freesoftware/sustainability/sustainability.html">Zrównoważony rozwój</a></strong>:
|
||
Każdy może użyć Free Software bez ograniczeń w przeszłości dziś i w przyszłości. Jak zademonstrowano w naszym krótkim wykładzie, z Free Software możemy utrzymywać programy i przeciwdziałać zanikowi oprogramowania.Możemy naprawić i zmienić przeznaczenie sprzętu komputerowego, rozszerzając jego żywotność i
|
||
oszczędzać naturalne zasoby.
|
||
</li>
|
||
</ul>
|
||
|
||
</body>
|
||
<translator>Grzegorz Patynek</translator>
|
||
</html>
|