1234567891011121314151617181920212223242526272829303132333435363738394041424344454647484950515253545556575859606162636465666768697071727374757677787980818283848586878889909192939495969798 |
- <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
- <html>
- <head>
- <title>De vier vrijheden - FSFE</title>
- </head>
- <body>
- <p id="category">
- <a href="/freesoftware/basics/summary.nl.html/">Basis</a>
- </p>
-
- <h1>De vier vrijheden van Vrije Software</h1>
-
- <p>
- Als je het hebt over Vrije Software heb je het over vrijheid. Beter
- gezegd, dan heb je het over de vier vrijheden om de software te
- <strong>gebruiken</strong>, <strong>bestuderen</strong>, <strong>delen</strong>
- en <strong>verbeteren</strong>.
- Met behulp van een vergelijking met een recept wordt het duidelijk
- hoe deze vrijheden werken en waarom het belangrijk is dat de <a href="https://fsfe.org/freesoftware/basics/sourcecode.nl.html">broncode</a> van een programma voor iedereen beschikbaar is.
- </p>
-
- <p>
- Laten we aannemen dat we een soep willen bereiden. Voor ons hebben we het
- recept en de ingrediënten. We mogen het recept voor elk doel gebruiken:
- we kunnen thuis voor het avondeten koken of bij een vriend thuis, tijdens
- vakanties, en in het buitenland. Dit wordt bedoeld met de eerste vrijheid:
- <strong>onbeperkt gebruik voor elk doel</strong>.
- </p>
-
- <p>
- Nu nemen we het recept en lezen welke ingrediënten benodigd zijn. Dit
- is min of meer de broncode van de software. Zonder de broncode kan ik de
- software niet gebruiken, net zoals ik geen soep kan bereiden zonder toegang
- te hebben tot de ingrediëntenlijst. Dit is de betekenis van de tweede
- vrijheid: Ik heb <strong>het recht op het bestuderen en begrijpen van
- het programma</strong> nodig. Het is voor mij waardeloos om een pak soep
- te hebben waarvan de ingrediënten onbekend zijn en waarvan het recept
- geheim wordt gehouden.
- </p>
-
- <p>
- Soms is het wat eenzaam om alleen te koken. Ik mag wat vrienden
- voor het avondeten uitnodigen, of mijn soep meenemen wanneer ik word
- uitgenodigd, of zelfs aan hen het recept te geven zodat zij van mijn
- soep kunnen genieten wanneer ik er niet ben. En mijn vrienden kunnen het
- recept ook kopiëren en het verspreiden onder hun vrienden... Dit is de
- derde vrijheid: <strong>het recht om kopieën van de software te
- delen</strong> om daarmee mensen te helpen.
- </p>
-
- <p>
- We gaan een stap verder als we zien dat mijn soep wel goed is, maar nóg
- beter kan smaken. Op het recept staat het advies om peterselie toe
- te voegen. Ik houd niet van peterselie dus daarom probeer ik de soep
- met basilicum. En het smaakt inderdaad beter. Ook neem ik mijn eigen
- kopie van het recept en wijzig het: ik verwijder peterselie en vervang
- het door basilicum. Als een vriend mijn recept aan me vraagt, geef ik
- hem deze nieuwe, gewijzigde versie. Dit is de vierde vrijheid:
- <strong>de vrijheid om het programma te verbeteren en de verbeteringen
- te verspreiden</strong>, zodat iedereen ervan profiteert. Omdat ik
- dat mag doen smaakt de soep van mijn vriend ook beter. Misschien willen
- zij ook een ander ingrediënt toevoegen, bijvoorbeeld room, en zullen zij
- hun eigen kopie wijzigen. Het ging altijd op die manier sinds koken
- was uitgevonden. Mensen zijn niet begonnen met het koken van kalkoen
- gevuld met sinaasappel en rode kool met pijnboompitten, maar met een
- geroosterd rendier aan het spit boven een kampvuur. Als niemand het
- recht heeft om te ontdekken hoe dingen verbeterd kunnen worden, zouden
- we misschien nog steeds geroosterd rendier eten met rauwe slakken of
- zoiets. Geen prettige gedachte.
- </p>
-
- <p>
- Het wordt duidelijk dat ik een recept of een soep mag weggeven en het
- zelfs mag verbeteren. Als we deze redenatie toepassen op software,
- kunnen we eenvoudig zien dat ik in het geval van niet-vrije software
- mijn kopie niet mag kopiëren of verspreiden: dat is illegaal. Ik
- mag geen mensen helpen.
- </p>
-
- <p>
- Mocht je denken dat deze vrijheden niet nuttig voor jou zijn omdat
- je niet kunt programmeren, kijk dan eens verder. Zelfs als je deze
- vrijheden niet zelf allemaal kunt uitoefenen, geven ze je wel de
- mogelijkheid om anderen, die wel kunnen programmeren, problemen voor
- jou te laten oplossen.
- </p>
-
- <h3>Andere links</h3>
- <p>Deze uitleg is er ook in videoformaat, bij de <a href="http://ia331413.us.archive.org/2/items/WOS4-Show_des_freien_Wissens/show.ogv">Voorstelling der Vrije Kennis (Show des freien Wissens)</a> (430 MB, OGV, in het Duits)
- </p>
- </body>
- <timestamp>$Date: 2016-02-15 10:18:54 +0100 (Mon, 15 Feb 2016) $ $Author: jonas $</timestamp>
- </html>
- <!--
- Local Variables: ***
- mode: xml ***
- End: ***
- -->
|