FSFE
/
fsfe-website


			
				
					
						
						
							1234567891011121314151617181920212223242526272829303132333435363738394041424344454647484950515253545556575859606162636465666768697071727374757677787980818283848586878889909192939495969798
							<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<html>
  <head>
    <title>De vier vrijheden - FSFE</title>
  </head>
  <body>
    <p id="category">
      <a href="/freesoftware/basics/summary.nl.html/">Basis</a>
    </p>

    <h1>De vier vrijheden van Vrije Software</h1>

    <p>
      Als je het hebt over Vrije Software heb je het over vrijheid. Beter 
      gezegd, dan heb je het over de vier vrijheden om de software te 
	  <strong>gebruiken</strong>, <strong>bestuderen</strong>, <strong>delen</strong>
	  en <strong>verbeteren</strong>.
      Met behulp van een vergelijking met een recept wordt het duidelijk 
	  hoe deze vrijheden werken en waarom het belangrijk is dat de <a href="https://fsfe.org/freesoftware/basics/sourcecode.nl.html">broncode</a> van een programma voor iedereen beschikbaar is.
    </p>

    <p>
      Laten we aannemen dat we een soep willen bereiden. Voor ons hebben we het 
	  recept en de ingrediënten. We mogen het recept voor elk doel gebruiken: 
	  we kunnen thuis voor het avondeten koken of bij een vriend thuis, tijdens 
	  vakanties, en in het buitenland. Dit wordt bedoeld met de eerste vrijheid: 
	  <strong>onbeperkt gebruik voor elk doel</strong>.
    </p>

    <p>
      Nu nemen we het recept en lezen welke ingrediënten benodigd zijn. Dit
	  is min of meer de broncode van de software. Zonder de broncode kan ik de 
	  software niet gebruiken, net zoals ik geen soep kan bereiden zonder toegang 
	  te hebben tot de ingrediëntenlijst. Dit is de betekenis van de tweede 
	  vrijheid: Ik heb <strong>het recht op het bestuderen en begrijpen van 
	  het programma</strong> nodig. Het is voor mij waardeloos om een pak soep 
	  te hebben waarvan de ingrediënten onbekend zijn en waarvan het recept 
	  geheim wordt gehouden.
    </p>

    <p>
      Soms is het wat eenzaam om alleen te koken. Ik mag wat vrienden 
	  voor het avondeten uitnodigen, of mijn soep meenemen wanneer ik word 
	  uitgenodigd, of zelfs aan hen het recept te geven zodat zij van mijn 
	  soep kunnen genieten wanneer ik er niet ben. En mijn vrienden kunnen het 
	  recept ook kopiëren en het verspreiden onder hun vrienden... Dit is de 
	  derde vrijheid: <strong>het recht om kopieën van de software te 
	  delen</strong> om daarmee mensen te helpen.
    </p>

    <p>
      We gaan een stap verder als we zien dat mijn soep wel goed is, maar nóg 
	  beter kan smaken. Op het recept staat het advies om peterselie toe 
	  te voegen. Ik houd niet van peterselie dus daarom probeer ik de soep 
	  met basilicum. En het smaakt inderdaad beter. Ook neem ik mijn eigen 
	  kopie van het recept en wijzig het: ik verwijder peterselie en vervang 
	  het door basilicum. Als een vriend mijn recept aan me vraagt, geef ik 
	  hem deze nieuwe, gewijzigde versie. Dit is de vierde vrijheid: 
	  <strong>de vrijheid om het programma te verbeteren en de verbeteringen 
	  te verspreiden</strong>, zodat iedereen ervan profiteert. Omdat ik 
	  dat mag doen smaakt de soep van mijn vriend ook beter. Misschien willen 
	  zij ook een ander ingrediënt toevoegen, bijvoorbeeld room, en zullen zij 
	  hun eigen kopie wijzigen. Het ging altijd op die manier sinds koken 
	  was uitgevonden. Mensen zijn niet begonnen met het koken van kalkoen 
	  gevuld met sinaasappel en rode kool met pijnboompitten, maar met een 
	  geroosterd rendier aan het spit boven een kampvuur. Als niemand het 
	  recht heeft om te ontdekken hoe dingen verbeterd kunnen worden, zouden 
	  we misschien nog steeds geroosterd rendier eten met rauwe slakken of 
	  zoiets. Geen prettige gedachte.
    </p>

    <p>
      Het wordt duidelijk dat ik een recept of een soep mag weggeven en het 
	  zelfs mag verbeteren. Als we deze redenatie toepassen op software, 
	  kunnen we eenvoudig zien dat ik in het geval van niet-vrije software 
	  mijn kopie niet mag kopiëren of verspreiden: dat is illegaal. Ik 
	  mag geen mensen helpen.
    </p>

    <p>
      Mocht je denken dat deze vrijheden niet nuttig voor jou zijn omdat
	  je niet kunt programmeren, kijk dan eens verder. Zelfs als je deze 
	  vrijheden niet zelf allemaal kunt uitoefenen, geven ze je wel de 
	  mogelijkheid om anderen, die wel kunnen programmeren, problemen voor 
	  jou te laten oplossen. 
	  </p>

<h3>Andere links</h3>
<p>Deze uitleg is er ook in videoformaat, bij de <a href="http://ia331413.us.archive.org/2/items/WOS4-Show_des_freien_Wissens/show.ogv">Voorstelling der Vrije Kennis (Show des freien Wissens)</a> (430 MB, OGV, in het Duits) 
    </p>
  </body>
 <timestamp>$Date: 2016-02-15 10:18:54 +0100 (Mon, 15 Feb 2016) $ $Author: jonas $</timestamp>
</html>
<!--
Local Variables: ***
mode: xml ***
End: ***
-->