adding turkish translations for free software and democracy article (#2703)
continuous-integration/drone/push Build is passing Details

Reviewed-on: #2703
Co-authored-by: elif <elif@fsfe.org>
Co-committed-by: elif <elif@fsfe.org>
This commit is contained in:
elif 2022-07-05 12:50:27 +00:00 committed by bonnie
parent 0ddbc6a811
commit 6707496bf8
2 changed files with 438 additions and 0 deletions

View File

@ -0,0 +1,104 @@
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8" ?>
<html>
<version>1</version>
<head>
<title>Demokrasi ve Özgür Yazılım</title>
</head>
<body class="article">
<p id="category">
<a href="/freesoftware/freesoftware.html">Özgür Yazılım</a>
</p>
<h1>Demokrasi için Özgür Yazılım Gerekir</h1>
<p>
Tarih boyunca teknoloji toplumu etkilemiştir. Ticaret, sanat ve bilim yoluyla etkileşim biçimimizi değiştiren
gelişmelere örnek olarak okuma, yazma, aritmetik, tarım, matbaa ve radyo verilebilir. 21. yüzyılın en önemli
kültürel teknolojisi yazılımdır. Avrupa Özgür Yazılım Vakfı (FSFE) insanların bu teknolojiyi uygun gördükleri
şekilde şekillendirme hakkını korumak için elinden geleni yapmaktadır.
</p>
<p>
Günümüzde yazılım olmadan günlük hayatı hayal etmek imkansızdır. Çoğumuz yazılım kullanmadan tek bir gün dahi
geçiremeyiz. İnsanlar işyerlerinde, dizüstü bilgisayarlarında ve cep telefonlarında yazılım kullanırlar. Yazılım
ayrıca daha az belirgin olarak trenlerde, arabalarda, televizyonlarda, çamaşır makinelerinde, buzdolaplarında ve
diğer birçok aygıtta da bulunur. Bu aygıtların hiçbiri yazılım olmadan çalışamaz. Yazılım olmadan e-posta yazamaz,
telefon konuşmaları yapamaz, alışverişe gidemez veya şu an alıştığımız şekilde seyahat edemeyiz. Yazılım,
toplumumuzun temel aracıdır.
</p>
<h2>Zincirsiz</h2>
<p>
Yazılım kadar önemli bir aracı denetleyenler, eylemlerimiz üzerinde büyük bir etki yaratabilirler. Kullandığımız
arama motorunu kim denetliyorsa, ne bulacağımızı da o belirler. E-postalarımızı denetleyen kişi bizi sansürleme
imkanına sahiptir. Basitçe söylemek gerekirse, bir iletişim hizmetinin denetimi, kimin kiminle neyi değiş tokuş
edebileceğine karar verebilmektir. Benzer şekilde bir yazılımın nasıl yönetileceğine karar veren kimsenin nasıl
yaşadığımız ve çalıştığımız üzerinde büyük etkisi vardır.
</p>
<p> Modern demokrasilerde güçler ayrılığı vardır. Yasama, yürütme ve yargılama yetkileri farklı kurumlara aittir. Buna
ek olarak sorumlulukları yetki kademelerine göre merkezi hükümet, bölgesel hükümet ve yerel hükümet olarak
düzenleriz. Basın özgürlüğünün temel işlevi, gücün çoğunluğunun küçük bir grubun elinde toplanacağı bir bilgi
tekelinin oluşumuna karşı koruma sağlamaktır. Etkili demokrasinin temel bir yararı, demokratik sistem içindeki
herhangi bir görevi en kötü rakibinize verebilmenizdir.
</p>
<p>
Yazılımın oluşturduğu kritik toplumsal aygıtın, yalnızca küçük bir grup tarafından denetlenmesi, demokrasi için
büyük bir tehlike teşkil ederdi. Sadece iletişimimiz değil aynı zamanda toplumun altyapısının büyük bir kısmı da
yazılıma bağlıdır. FSFE, bilgisayar kullanıcılarının çıkarlarını dile getirmek ve yazılımın geleceğinin denetiminin
herkesin elinde olmasını istiyor. Toplum yazılım kadar önemli bir araç söz konusu olduğunda özel çıkarlara bağlı
olmayı göze alamaz.
</p>
<h2>Özgürlük</h2>
<p>
Toplum, herkesin yazılımı kendileri için şekillendirme fırsatına sahip olmasını sağlamalıdır. Bu, yazılımı herhangi
bir amaçla kullanma, nasıl çalıştığını inceleme, başkalarıyla paylaşma ve iyileştirmeler yapma özgürlüğüne sahip
olmamızı gerektirir.
</p>
<ul>
<li>
<strong>Kullanma:</strong> Yazılımı herhangi bir amaç için kullanma özgürlüğü, ayrımcılıkla mücadele eder ve
herkesin topluma katılımı için eşit fırsat sağlar.
</li>
<li>
<strong>İnceleme:</strong> Yazılımın nasıl çalıştığını inceleme özgürlüğü, bu kritik aracın nasıl çalıştığını
anlamak için çok önemlidir.
</li>
<li>
<strong>Paylaşma:</strong> Yazılımı dağıtma özgürlüğü, başkalarıyla paylaşarak onlara yardımcı olabilmemizi
sağlar.
</li>
<li>
<strong>Geliştirme:</strong> Son olarak, bir toplum, araçlarını geliştirmek için değiştirme ve kişisel ihtiyaçlara
uyarlama özgürlüğüne sahip olmalıdır.
</li>
</ul>
<p>
Bu dört özgürlüğü sağlayan yazılımlar özgür yazılımdır.
</p>
<p>
Demokratik bir toplumun sağlam temellere ihtiyacı vardır. Bu temellerden biri de Özgür Yazılımdır.
</p>
</body>
<author id="kirschner" />
<date>
<original content="2010-04-23" />
</date>
<sidebar />
</html>

View File

@ -0,0 +1,334 @@
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8" ?>
<html>
<version>7</version>
<head>
<title>Özgür Yazılım</title>
</head>
<body class="toplevel freesoftware">
<h1>Özgür Yazılım Nedir? </h1>
<div id="introduction">
<p>
Özgür Yazılımın ilkeleri, basit ama uzun tarihi nedeniyle oluşan karışıklıktan dolayı kafa karışıklığı
olmaması önemlidir. <a href="#freedoms">Dört özgürlüğü</a> ve anlamlarını, Özgür Yazılım lisanslarının
<a href="#licences">temel bilgilerini öğrenin</a>. Özgür Yazılımın sağladığı <a href="#advantages">yararları</a>
ve
en yaygın eş anlamlıları hakkında bilgi <a href="#synonyms">edinin.</a>.
</p>
<p>
Yazılımın kendi etki alanının ötesinde, Özgür Yazılımın eğitim, tedarik
ve demokrasi gibi diger alanlarla <a href="#more">etkileşimi</a>
hakkında daha fazla bilgi edinebilirsiniz.
</p>
</div>
<h2 id="freedoms">Dört Özgürlük</h2>
<p>
Özgür Yazılım, fiyatı değil özgürlüğü ifade eder. Özgür Yazılım kullanıcılarına dört temel özgürlüğü garanti eder.
Bu özgürlüklerden birinin bile olmadığı durumda Özgür Yazılımdan söz edemeyiz.
</p>
<!-- Pie chart and text adopted from p.4 of the PMPC brochure -->
<div class="fsgrid">
<div class="pie">
<div class="pie-use">
<p>Kullan</p>
</div>
<div class="pie-study">
<p>İncele</p>
</div>
<div class="pie-share">
<p>Paylaş</p>
</div>
<div class="pie-improve">
<p>Geliştir</p>
</div>
</div>
</div>
<div class="icon-grid icons-sm">
<ul>
<li>
<img src="/graphics/icons/pie-topleft.png" alt="Dilim grafiğin bir çeyreği" />
<div>
<h3>Kullanma</h3>
<p>
Özgür Yazılım herhangi bir amaç için kullanılabilir ve lisans süresinin dolması veya
coğrafi sınırlamalar gibi kısıtlamalar içermez.
</p>
</div>
</li>
<li>
<img src="/graphics/icons/pie-topright.png" alt="Dilim grafiğin bir çeyreği" />
<div>
<h3>İnceleme</h3>
<p>
Özgür Yazılım ve kaynak kodu herhangi biri tarafindan gizlilik anlaşması veya benzeri kısıtlamalar
olmaksızın incelenebilir.
</p>
</div>
</li>
<li>
<img src="/graphics/icons/pie-bottomleft.png" alt="Dilim grafiğin bir çeyreği" />
<div>
<h3>Paylaşma</h3>
<p>
Özgür Yazılım neredeyse hiçbir ücret ödemeden paylaşılabilir ve kopyalanabilir.
</p>
</div>
</li>
<li>
<img src="/graphics/icons/pie-bottomright.png" alt="Dilim grafiğin bir çeyreği" />
<div>
<h3>Geliştirme</h3>
<p>
Özgür Yazılım herkes tarafından değiştirilebilir ve bu iyileştirmeler herkese açık olarak paylaşılabilir.
</p>
</div>
</li>
</ul>
</div>
<h2 id="licences">Lisanslar</h2>
<p>
Dört özgürlük bir yazılım lisansı tarafından sağlanır. Yazılım lisansları, bir programın kullanım ve yeniden
kullanım koşullarını tanımlar. Bir yazılımın Özgür Yazılım olarak nitelendirilebilmesi için lisansın
dört özgürlügün tamamını kapsaması gerekir. <a href="https://www.gnu.org/licenses/license-list.html">Özgür Yazılım
Vakfı</a> ve <a href="https://opensource.org/licenses/category">ık Kaynak Girişimi</a>
incelenmiş ve onaylanmış lisansların listesini tutar. Genelde bir uygulamanın lisansı bu listelerde yer almıyorsa, o
uygulama Özgür Yazılım olarak değerlendirilmez.
</p>
<p>
Farklı amaçlara hizmet eden bir sürü lisans mevcuttur. Yazılımınızı veya yazılımınızın bir bölümünü birden fazla
lisans altında da lisanslayabilirsiniz. Hangi lisansı seçeceğiniz stratejik bir seçimdir fakat en yaygın olarak
kullanılan lisanslardan birini seçmeniz önerilir. Hukuki ve lisanslama ile ilgili daha fazla bilgi için <a
class="learn-more" href="/freesoftware/legal/faq.html">buraya bakabilirsiniz...&#160;</a>
</p>
<h2 id="advantages">Yararları</h2>
<!-- adopted from PMPC brochure p.16+17 -->
<p>
Özgür Yazılım özgürlükle ilgilidir. Bu özgürlük pratikte kullanıcılar, kuruluşlar, işletmeler
ve devletler için sınırsız fayda sağlar.
</p>
<div class="icon-grid">
<ul>
<li>
<img src="/graphics/icons/autonomy.png" alt="Kırık bir zincir" />
<div>
<h3>Özerklik</h3>
<p>
Özgür Yazılım , yalnızca satıcının iş modeline değil, sizin ihtiyaçlarınıza uygun
olarak yazılımların geliştirilmesine ve sürdürülmesine yardımcı olur.
</p>
</div>
</li>
<li>
<img src="/graphics/icons/collaboration.png" alt="Üç kişi" />
<div>
<h3>İşbirliği</h3>
<p>
Özgür Yazılım herkes tarafından gayri münhasır bir şekilde paylaşılabilir
ve kullanılabilir, kamu yararına hizmet eder.
</p>
</div>
</li>
<li>
<img src="/graphics/icons/share-copy.png" alt="Dosya ağacı" />
<div>
<h3>Paylaş &amp; Kopyala</h3>
<p>
Özgür Yazılım lisansı hiçbir ek ücret ödemeden sınırsız sayıda
kurulumun çalıştırılmasına izin verir.
</p>
</div>
</li>
<li>
<img src="/graphics/icons/no-lock-in.png" alt="Açık bir kilit" />
<div>
<h3>Değiştirilmez Hale Getirememe</h3>
<p>
Özgür Yazılım lisansları, satıcılardan bağımsızlığı güçlendirir ve hizmet
sağlayıcılarda daha fazla seçenek sunar.
</p>
</div>
</li>
<li>
<img src="/graphics/icons/reuse.png" alt="Bir çember" />
<div>
<h3>Tekrar Kullanılabilen Kod</h3>
<p>
Özgür Yazılım bir başka projeniz için kodu tekrar kullanma özgürlügü sağlar.
</p>
</div>
</li>
<li>
<img src="/graphics/icons/innovation.png" alt="Parlak bir ampül" />
<div>
<h3>Yenilik</h3>
<p>
Özgür Yazılım, yeniliği teşvik eder.
</p>
</div>
</li>
<li>
<img src="/graphics/icons/competition.png" alt="Yukarı sağ tarafı gösteren üç ok" />
<div>
<h3>Rekabet</h3>
<p>
Özgür Yazılım tekelleşmeye karşı çıkar ve rekabeti artırır.
</p>
</div>
</li>
<li>
<img src="/graphics/icons/security.png" alt="Bir büyüteç" />
<div>
<h3>Güvenlik</h3>
<p>
Özgür Yazılım, güvenlik açıklarını daha hızlı kapatmaya yardımcı olan bağımsız
güvenlik denetimlerine olanak sağlar.
</p>
</div>
</li>
</ul>
</div>
<h2 id="synonyms">Eşanlamlıları</h2>
<p>
Genellikle Özgür Yazılımın farklı yönlerini ortaya çıkarmak
ve karışıklıkları önlemek amacıyla zamanla insanlar Özgür Yazılım
için farklı isimler ortaya attılar.
</p>
<p>
Özgür Yazılım ilk defa 1986`da yukarda bahsedilen dört özgürlükle bir GNU
<a href="/freesoftware/gnuproject.html">projesinde</a> tanımlandı.1998'de
"Açık Kaynak", Özgür Yazılım için bir pazarlama kampanyası olarak, aynı
özgürlükler göz önünde bulundurularak kuruldu. Özgür Yazılım için yaygın olarak
bilinen diğer etiketler, İngilizce "free" kelimesinin belirsizliğinden kaçınmak
için başlatılan "Libre Software" ve "Free (Libre) Open Source Software"
kısaltmaları olarak "FOSS" veya "FLOSS" dur. Türkçe'de böyle bir karışıklık yoktur.
</p>
<p>
Bir yazılımın hangi seviyede özgürlük içerdiği etiketinden değil
lisansından anlaşılır. Bir başka ifadeyle, aynı özellikler için farklı
terimler kullanılırsa kafanız karışmasın. Eğer terimlerin tarihi arka planını
ve bizim neden özgün terimi kullandığımızı merak ediyorsanız öğrenmek için
<a class="learn-more" href="/freesoftware/comparison.html">burayı okuyabilirsiniz...&#160;</a>
</p>
<p>
Özgür Yazılımı tanımlamak için yaygın olarak yanlış kullanılan eş anlamlı terimlerden biri "Kamuya Açık" (public
domain) ifadesidir. Kamuya açık ve özgür yazılım birbirinden farklı şeyleri ifade eder. Daha basitçe ifade etmek
gerekirse,
kamuya açık yazılım, hiçbir telif hakkının geçerli olmadığı tüm yaratıcı çalışmalardan (yazılım dahil) oluşur. Bu
eserlere ilişkin haklar sona ermiş, açıkça feragat edilmiş veya uygulanamaz olabilir. Bunlar, kamuya açıklık
kavramının arkasındaki çok genel ilkeler olmakla birlikte, neyin kamuya açık olduğu, her zaman bir eserin
kullanılacağı ülkedeki yasal ilkeler tarafından belirlenecektir.
</p>
<p>
Kamusal alandaki yazılımlar Özgür Yazılımın amaçlarıyla örtüşebilirken, kural olarak Özgür Yazılım kamu malı ile eş
anlamlı değildir. Aslında, Özgür Yazılımların çoğu telif hakkı kurallarına bağlıdır. Özellikle Avrupa Birliği'nde
mevcut telif ve patent sistemleri, kamu malı olan bir eserin doğru bir şekilde tespit edilmesini zorlaştırmaktadır.
Bir çalışmayı nasıl paylaşmayı planladığınız konusundaki belirsizliklerden kaçınmak için çalışmanızı kamuya açık
hale getirmektense Özgür Yazılım lisanslarını tercih edebilirsiniz. Özgür Yazılım lisansı, çalışmanız hakkında açık
ve anlaşılır yasal bilgiler sağlar ve bu yazılımın kullanılmasıyla ilgili hak ve yükümlülükleri belirtir.
</p>
<h2 id="more">Daha Fazla Bilgi</h2>
<p>
Özgür Yazılım kendi başına zaten sayısız yarar içerdiği gibi, aynı zamanda diğer teknik ve teknik olmayan alanlara
da
olumlu katkılarda bulunur. FSFE olarak kurulduğumuz 2001`den beri, özgür yazılımın diğer alanlarda nasıl fark
yaratabileceğine dair araştırmalar yapıyoruz.
</p>
<ul>
<li>
<strong><a href="/freesoftware/democracy.html">Demokrasi</a></strong>:
Teknoloji günümüz toplumunu büyük ölçüde etkiliyor. Bu nedenle teknoloji
üzerindeki denetim sadece küçük bir grubun değil herkesin elinde olmalıdır.
</li>
<li>
<strong><a href="/freesoftware/standards/">ık Standart</a></strong>: Açık Standartlar,
insanların her türlü veriyi özgürce ve mükemmel bir doğrulukla paylaşmasına olanak tanır.
Birlikte çalışabilirliğin önündeki kilitlenmeye ve diğer yapay engellere direnirler ve
satıcılar ile teknoloji çözümleri arasında seçim yapılmasını teşvik ederler.
</li>
<li>
<strong><a href="/freesoftware/education/">Eğitim</a></strong>: Özgür
Yazılım pedagojik açıdan daha üstün niteliklidir. Temel özgürlük ve işbirliği ruhu,
demokratik bir ortamdaki eğitim için gereklidir.
</li>
<li>
<strong><a href="/freesoftware/procurement/">Kamu
Tedariği</a></strong>: Özgür Yazılım, kamu sektörü için
mükemmel bir seçimdir. Devlet kurumlarının kullanabileceği,
inceleyebileceği, geliştirebileceği ve birbirleriyle
paylaşabileceği bir kâmu kaynağıdır. Vatandaşlar için bu
şeffaflık, maliyet verimliliği ve devletle kendilerine
en uygun şekilde etkileşim kurma özgürlüğü anlamına gelir.
</li>
<li>
<strong><a href="/freesoftware/developmentcooperation/">Uluslararası
Kalkınma İşbirliği</a></strong>: Küresel ekonomik, sosyal, ekolojik ve
politik koşulların sürdürülebilir kalkınması ile ilgilenir.
Özgür Yazılım, yasal olarak uyumlu uluslararası işbirliğini
ve yeniden kullanımı garanti eden vazgeçilmez bir temel teknoloji
haline geliyor. Bu teknoloji aynı zamanda eşzamanlı yerel uyarlanabilirlikle küresel
ölçeklendirmeyi mümkün kılıyor.
</li>
<li>
<strong><a href="/freesoftware/artificial-intelligence.html">Yapay
Zeka</a></strong>: Yapay Zeka son birkaç yılda inanılmaz gelişmeler
kaydetti ve yavaşlayacak gibi gözükmüyor.Yapay Zeka uygulamaları birçok
vatandaşın hayatına yarar sağlarken aynı zamanda teknolojiyi denetleme
gücümüz ile bazı temel haklarımızı tehlikeye atıyor. Yapay Zeka uygulamalarının
Özgür Yazılım lisansı altında yayınlanması, daha fazla erişilebilirlik,
şeffaflık ve adaletin yolunu açıyor.
</li>
<li>
<strong><a href="/activities/swpat/swpat.html">Yazılım Patentlerinin
Sonlandırılması</a></strong>, yazılım kullanıcılarının, yazılımın
dağıtımına ve geliştirilmesine katılabilmeleri için önemli bir önlemdir. Yazılım patentleri, patent sahiplerine
yazılım geliştiricilerin patentli fikirleri kullanmasını yasaklama konusunda
yasal güç vererek yazılımın geliştirilmesine ve dağıtımına yasal ve
finansal tehlikeler ekler. Bunun sonucunda yazılım patentleri yeniliğe, ekonomiye ve topluma
zarar verir.
</li>
<li>
<strong><a href="/freesoftware/sustainability/sustainability.html">Sürdürülebilirlik</a></strong>:
Herkes Özgür Yazılımı geçmişten, bugünden ve gelecekten bir sınırlama olmaksızın kullanabilir.
Özgür Yazılım ile bilgisayar programlarını koruyabilir ve yazılımın eskimesini önleyebiliriz.
Donanımı onarabilir ve yeniden kullanabilir, kullanım ömrünü uzatabilir ve
doğal kaynakları koruyabiliriz.
</li>
</ul>
</body>
</html>