<title>Η κατάθεση της άποψης του FSFE στο Ευρωπαϊκό Γραφείο Πατεντών</title>
</head>
<body>
<h1align="right">Η κατάθεση της άποψης του FSFE στο Ευρωπαϊκό Γραφείο Πατεντών</h1>
<h2align="right">Απρίλιος 2009</h2>
<p><span>Υπόθεση G3/08: Παραπομπή σύμφωνα με το Άρθρο 112(1)b) της EPC από τον
Πρόεδρο του EPO (Δυνατότητα απονομής πατεντών σε προγράμματα για υπολογιστές)
στο Διευρυμένο Συμβούλιο Προσφυγών, σε εκκρεμότητα με παραπομπή Nº G 3/08.<ahref="http://documents.epo.org/projects/babylon/eponet.nsf/0/B89D95BB305AAA8DC12574EC002C7CF6/$File/G3-08_en.pdf">(PDF)</a></span></p>
<p></p>
<p></p>
<p><span>Το όραμά μας για την Ευρωπαϊκή βιομηχανία Τεχνολογιών Πληροφορικής και
Επικοινωνιών (ICT) είναι το πιο ζωντανό στον κόσμο - και το Ευρωπαϊκό
Κοινοβούλιο συμμερίστηκε αυτό το όραμα, όταν έκανε τις απαραίτητες
<ahref="http://eupat.ffii.org/papers/europarl0309/index.en.html">τροποποιήσεις στην οδηγία
για τις υλοποιημένες με ηλεκτρονικό υπολογιστή εφευρέσεις</a> κατά τη διάρκεια της πρώτης
<p><span>Η απονομή ενός διπλώματος ευρεσιτεχνίας λογισμικού δεν είναι πάνω στο ξεχωριστό
πρόγραμμα υπολογιστή, αλλά στην ιδέα που αυτό υλοποιεί, ενώ ο πηγαίος κώδικας προστατεύεται
από τα πνευματικά δικαιώματα. Το αποτέλεσμα είναι μια κατάσταση όπου η συσσώρευση
αποκλειστικών δικαιωμάτων καταλήγει στην υπερβολική ρύθμιση, επιβαρύνοντας το λογισμικό με
μια ενάντια στην καινοτομία επίπτωση, την οποία ο πρόεδρος της Microsoft Bill Gates έχει
περιγράψει σε ένα εσωτερικό υπόμνημα στις αρχές της δεκαετίας του 90 ως εξής:</span></p>
<p></p>
<blockquote>"<em><span>Ανοι άνθρωποι είχαν καταλάβει πώς οι πατέντες παραχωρούνταν όταν οι
περισσότερες από τις σημερινές ιδέες ανακαλύπτονταν και άφηναν τις πατέντες εκτός, η
βιομηχανία σήμερα θα ήταν σε πλήρη ακινησία"</span></em></blockquote>
<p><span>Μια πρόσφατη <ahref="http://www.wipo.int/meetings/en/doc_details.jsp?doc_id=116324">Έκθεση για τη Διεθνή
Νομοθεσία περί Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας</a> που παρουσιάστηκε στον
<ahref="http://www.wipo.int/">WIPO</a> στη <ahref="http://www.wipo.int/meetings/en/details.jsp?meeting_id=17448">13<sup>η</sup></a><ahref="http://www.wipo.int/patent-law/en/scp.htm">Μόνιμη Επιτροπή για τη νομοθεσία περί
Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας</a> έδωσε την οικονομική σκοπιμότητα του συστήματος των πατεντών
με βάση στοιχεία που επιτρέπουν την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων της καινοτομίας. Όπως
υπογραμμίζεται στην έκθεση, το σύστημα πατεντών μπορεί να αποδώσει τρία πρωτεύοντα
οικονομικά οφέλη:</span></p>
<p></p>
<ul>
<li>
<p><span>να αντιμετωπίσει την αποτυχία της αγοράς: όταν η αγορά αποτυγχάνει στην
παροχή καινοτομίας σε μια περιοχή</span></p>
<p></p>
</li>
<li>
<p><span>να διευρύνει το δημόσιο χώρο: τοποθετώντας τη γνώση στο δημόσιο χώρο</span></p>
<p></p>
</li>
<li>
<p><span>να διαδώσει τη γνώση: σε άλλους σε ένα πεδίο και να προωθήσει τη συνέχεια στην
καινοτομία.</span></p>
</li>
</ul>
<p></p>
<p><span>Αποκλειστικά δικαιώματα όπως αυτά των πατεντών απονέμονται γιανα παρέχουν
κίνητρα καινοτομίας. Για να αντιμετωπιστεί η αναποτελεσματικότητα της ισχύος της
αγοράς που διογκώθηκε από τέτοια αποκλειστικά δικαιώματα, το σύστημα των πατεντών
παρέχει ένα σύνολο μηχανισμών, όπως η δυνατότητα απονομής πατέντας ή η αποκάλυψη των
προϋποθέσεων.</span></p>
<p></p>
<blockquote>"<span><em>Και όμως, απονέμοντας πλήρη και αποκλειστικά δικαιώματα σε όλες τις
περιπτώσεις ίσως ο στόχος της προώθησης της καινοτομίας και της βελτίωσης της κοινωνικής
ευημερίας να μην επιτυγχάνεται πάντα. Συνεπώς, σε πολλούς, αν όχι σε όλους τους νόμους περί
διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας, το εύρος της δικαιοδοσίας εκτέλεσης αποκλειστικών δικαιωμάτων
εξισορροπείται επιμελώς με τα συμφέροντα άλλων εταίρων, οι οποίοι είναι δυνατό να
αποτρέπονται από τη χρήση της πατενταρισμένης εφεύρεσης για μια περιορισμένη χρονική
διάρκεια."</em></span></blockquote>
<blockquote><span>(SCP13,
<ahref="http://www.wipo.int/meetings/en/details.jsp?meeting_id=17448">ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΙ ΑΠΟ
ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗΣ ΤΗΣ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑΣ ΠΑΤΕΝΤΑΡΙΣΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΕΞΑΙΡΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ΣΤΑ
ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ</a>, # 9)</span></blockquote>
<p><span>Η αιτιολόγηση για τις εξαιρέσεις και τους περιορισμούς θα πρέπει να έχει ως χαλαρή
βάση την αρχαία σοφία του "primum non nocere" (πρώτον να μην προκληθεί ζημιά), η γνώση ότι
το πράττειν μπορεί να είναι περισσότερο επιζήμιο από το αδρανείν, ότι η κάλυψη μιας περιοχής
από το σύστημα πατεντών μπορεί να οδηγήσει σε λιγότερη καινοτομία από τον αποκλεισμό της.
Αυτή θα πρέπει να είναι η γενική αρχή για τη μεγιστοποίηση της καινοτομίας και η οικονομική
αιτιολόγηση για απονομή πατεντών που μας παρέχει το γνωσιακό υπόβαθρο γιανα κατανοούμε πότε
θα πρέπει να θεωρηθεί καλή συμβουλή να ακολουθήσουμε αυτήν την αρχή και να αποφύγουμε τη
ρύθμιση μέσα από πατέντες.</span></p>
<p></p>
<p><span>Η εφαρμογή αυτού του αναλυτικού σκεπτικού στη διαδικασία διαμόρφωσης πολιτικής θα
επέτρεπε τη αξιολόγηση για το ποιες περιοχές μπορούν να επωφεληθούν από τις πατέντες και πού
θα μπορούσαμε να έχουμε περισσότερη καινοτομία αποκλείοντας μια περιοχή από το σύστημα
πατεντών. Σε παραλληλισμό με τη <ahref="http://en.wikipedia.org/wiki/Berne_three-step_test">"δοκιμή των τριών βημάτων της Βέρνης"</a> θα μπορούσε να συνοψιστεί σε μια
"δοκιμή των τριών βημάτων για κάλυψη από το σύστημα πατεντών".</span></p>
<p></p>
<p><span>Όπως υπογραμμίστηκε, το οικονομικό σκεπτικό για τις πατέντες βασίζεται στην παροχή
κινήτρων σε περιπτώσεις αποτυχίας των αγορών, της αποκάλυψης της γνώσης στο δημόσιο χώρο,
καθώς επίσης και στη μεταφορά τεχνολογίας, στην εμπορευματοποίηση και διάχυση της γνώσης. Η
"δοκιμή των τριών βημάτων για κάλυψη από το σύστημα πατεντών" θα πρέπει συνεπώς να βασίζεται
στην αποδεδειγμένη αποτυχία της αγοράς να παρέχει καινοτομία, στην αποδεδειγμένη θετική
αποκάλυψη από τις πατέντες και στην αποτελεσματικότητα του συστήματος πατεντών στην περιοχή
να διαδίδει τη γνώση. </span></p>
<p></p>
<p><span>Όπως επίσης υπογραμμίστηκε, αυτά τα κριτήρια επιτρέπουν την αξιολόγηση της
χρησιμότητας του συστήματος των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας ξεχωριστά για κάθε περιοχή.
Επομένως για περιοχές για τις οποίες αυτά τα οφέλη δεν θα υλοποιηθούν, θα σημαίνει την
έλλειψη οικονομικής λογικής για απονομή πατεντών. Ένα παράδειγμα παρόμοιας περιοχής
είναι το λογισμικό, το οποίο δεν γνώριζε την αποτυχία της καινοτομικής αγοράς πριν
από την εισαγωγή των πατεντών και για το οποίο οι πατέντες είναι άχρηστες για την
αποκάλυψη νέων ιδεών και στο οποίο οι νομικοί σύμβουλοι προτείνουν για τους
προγραμματιστές να μη μελετούν τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας με στόχο να αποφύγουν
τη διατύπωση ισχυρισμών περί προτιθέμενων παραβιάσεων.</span></p>
<p></p>
<p><span>Ένα άλλο πρόβλημα είναι ότι ο χρονισμός των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας είναι
κατάλληλος για την παραγωγή και διάδοση βιομηχανικών υλικών, μια απείρως βραδύτερου
ρυθμού βιομηχανία συγκριτικά με το λογισμικό ηλεκτρονικών υπολογιστών. Ως αποτέλεσμα,
οποιοδήποτε δίπλωμα ευρεσιτεχνίας που θα μπορούσε να θεωρηθεί ριζοσπαστικό στην εποχή
του Commodore 64 θα ήταν ακόμα και σήμερα υποκείμενο σε αποκλειστικά δικαιώματα, σήμερα
που ο C64 αποτελεί κατά κύριο λόγο έκθεμα σε μουσεία.</span></p>
<p></p>
<p><span>Εξ ορισμού, το σύστημα των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας εξελίσσεται με την πρόοδο
της τεχνικής που ασταμάτητα φέρνει νέες τεχνικές δημιουργίες στη ζωή μας. Συνεπώς, το
σύστημα των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας αντιμετωπίζει μόνιμα το ερώτημα αν και κατά πόσο
μπορεί να προσαρμοστεί στις νέες τεχνολογίες.</span></p>
<p></p>
<blockquote>"<span><em>Η διατύπωση ορισμένων ερωτημάτων είναι ζήτημα ερμηνείας των
υφιστάμενων νόμων, για παράδειγμα, για το αν μια νέα τεχνολογία υπάγεται στον ορισμό
της "εφεύρεσης" σύμφωνα με τον εφαρμοστέο νόμο περί πατεντών. Ωστόσο, ένα από τα θεμελιακά
ερωτήματα είναι, από την άποψη της δημόσιας πολιτικής και με προσανατολισμό στη
βελτίωση της κοινωνικής ευημερίας, αν ένα παρόμοιο αντικείμενο διερεύνησης θα έπρεπε
να καλύπτεται από προστασία πατεντών ή όχι. Ή μήπως θα έπρεπε να αντιμετωπιστεί από